Nguyên soái (và Tướng Quốc) Lưu Nhân Chú triều vua Lê Thái Tổ 1

Nguyên soái (và Tướng Quốc) Lưu Nhân Chú triều vua Lê Thái Tổ 1

(Quyền cao chức trọng nhất triều vua Lê Thái Tổ)

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Năm 1428, ông Lưu Nhân Chú được phong làm nguyên soái và đồng tể tướng

II) Làm Nguyên soái từ năm 1427

III) Gia thế : Chẳng phải người Thanh Hóa !

IV) Sư thừa ?

V) Dự hội thề Lũng nhai (1416)

VI) Công lao gian khổ 10 năm

VII) Đánh giặc ở Bồ Đằng, Khả Lưu, năm Giáp Thìn

VIII) Đánh vỡ thành Tây Đô , cho giặc . . . vỡ mật

IX) Kinh lược Trường Yên, Thiên Trường, Tân Hưng, Kiến Xương vv

[Còn Tiếp]

__________________________________________

Vì trong bài

Ông Trần Nguyên Hãn không hề được vua Lê phong làm Tướng Quốc !

( Tướng Quốc là ông Phạm Vấn và Lưu Nhân Chú ! )

tôi có nói rằng ông Lưu Nhân Chú được phong làm nguyên soái và tể tướng, nên tôi có bài viết này, với hai mục đích :

a) giới thiệu cho độc giả, ông nguyên soái tài ba lỗi lạc này _vì có lẽ phần đông độc giả không biết nguyên soái Lưu Nhân Chú là ai.

b) bài này là một phần của :

Vua Lê Thái Tổ có lòng nhân trọng đãi công thần [3]

sẽ đăng sau.

Bài luận này , ngoài công lao tài ba của ông Lưu Nhân Chú , còn đưa ra một sự kiện : ông chẳng phải người Thanh Hóa !

Ông Lưu Nhân Chú là quyền cao chức trọng nhất triều Lê Thái Tổ,chẳng phải người Thanh Hóa ! Bởi vì Vua Lê Thái Tổ là bậc đại anh hùng, chẳng bao giờ kỳ thị địa phương !

I) Năm 1428, ông Lưu Nhân Chú được phong làm nguyên soái và đồng tể tướng

Thuận Thiên năm đầu (Năm 1428), ông Phạm Vấn làm chánh tể tướng có chế văn của vua Lê khẳng định là tể tướng và tể phụ.

Còn ông Lưu Nhân Chú được phong làm nguyên soái và đồng tể tướng

Lịch triều hiến chương loại chí :

{{

Thuận Thiên năm đầu (1428], . . . ông được phong Suy trung Tán trị Hiệp mưu Dương vũ công thần, nhập nội kiểm hiệu Bình Chương Quân Quốc Trọng Sự

}}

_Bình Chương Quân Quốc Trọng Sự là ‘‘tể tướng’’

_’’nhập nội kiểm hiệu’’ là danh hiệu long trọng thêm vào cho tể tướng. Từ lúc đó, tể tướng nhà Lê là ‘‘nhập nội kiểm hiệu Bình Chương Quân Quốc Trọng Sự’’

Có chế vănlà:

{{

Trẫm nghĩ : vua tôi một thể . . . Mến ngươi là người giúp việc tài giỏi ở đời, là bề tôi tận trung của nước. Nên trẫm cho cái vinh hạnh ở ngôi tể tướng mà vẫn giữ trách nhiệm về binh quyền.

. . .

Vậy cho ngươi đứng đầu hàng võ, kiêm coi chính sự trong nước. Trên thì phải trung với vua, cha ; dưới thì thương đến quân, dân. Than ôi ! Làm thuyền lái để qua sông lớn, đã cùng qua sóng gió. Viết ‘đan thư’ cất vào nhà đá, mong chớ quên lời minh thệ [ngày xưa].

}}

_’ lời minh thệ [ngày xưa]’ là lời thề Lũng Nhai. Đây là bằng chứng ông Lưu Nhân Chú có dự hội thề Lũng Nhai.

_tể tướng, trong khi ông Phạm Vấn là tể tướng và tể phụ. Vậy chức của ông kém ông Phạm Vấn một chút

_mà vẫn giữ trách nhiệm về binh quyền:

a) ông Lưu Nhân Chú , nói theo chức dùng ngày xưa, là nguyên soái .

b) ông Lưu Nhân Chú đã là nguyên soái, xem đoạn II

Vậy thì,

_ông Phạm Vấn làm chánh tể tướng có chế văn của vua Lê khẳng định là tể tướng và tể phụ.

_ông Lưu Nhân Chú làm đồng tể tướng có chế văn của vua Lê khẳng định là tể tướng. Chức ông kém ông Phạm, nhưng bù lại, nắm quyền nguyên soái.

Làm Nguyên soái và Tướng Quốc, ông Lưu Nhân Chú là Quyền cao chức trọng nhất triều vua Lê Thái Tổ

II) Làm Nguyên soái từ năm 1427

Ông làm Nguyên soái từ năm 1427

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư:

{{

Lấy thông hầu Lê Nhân Chú làm Hành quân đốc quản nhập nội đại tư mã, lĩnh Tiền, Hậu, Tả, Hữu tứ vệ, kiêm tri Tân vệ quân sự.

}}

_cho đến 1426, chức quan võ lớn nhất là Thiếu úy. Ông Lê Chích giữ chức này, có lẽ từ 1421. Ông Lê Chích là quyền nguyên soái

_năm 1426, nhiều tướng được thăng thiếu úy, Ông Lê Chích vẫn là quyền nguyên soái vì ông được gia phong ‘‘nhập nội thiếu phủ’’

_năm 1427, Ông Lê Chích có lỗi nên bị biếm chức (Đại Việt Sử Ký Toàn Thư không nói là ông phạm lỗi gì)

_năm 1427, vua dùng chức ‘‘tư mã’’ để gia phong cho một vài thiếu úy. Tư mã trở thành chức cao hơn thiếu úy.

_‘‘đại tư mã’’ dĩ nhiên cao hơn ‘‘tư mã’’ và là nguyên soái

_chữ ‘Nhập nội’ là thân tín, tham dự triều chính.

Tóm lại, làm Nguyên soái triều Lê Thái Tổ lần lượt là hai người :

a) Ông Lê Chích (Nguyễn Chích) từ 1421 đến 1426 , vì có lỗi nên bị biếm chức (Ông Lê Chích tiếp tục phục vụ, trải qua Thái Tông đến Nhân Tông, là cột trụ nhà Lê).

Tuy nhiên, ở đây, Ông Lê Chích (Nguyễn Chích) chỉ tạm gọi là Nguyên soái thôi ; chức vụ của ông không chính thức, không được tuyên bố long trọng là Nguyên soái.

b) Ông Lưu Nhân Chú từ năm 1427 đến hết triều Lê Thái Tổ. Ông chính thức làm Nguyên soái :

_’’nhập nội đại tư mã’’ là Nguyên soái. Có những triều đại trước đã từng dùng Tư-mã, Đại Tư-mã làm Nguyên soái như Thành-phủ làm Đại Tư-mã triều Tề Hoàn công thời Đông chu.

_chức vụ của ông được tuyên dương một cách long trọng bằng cả một đọan văn ‘‘Lấy thông hầu Lê Nhân Chú làm Hành quân đốc quản nhập nội đại tư mã, lĩnh Tiền, Hậu, Tả, Hữu tứ vệ, kiêm tri Tân vệ quân sự’’. Vì vua ta lấy võ công mà định thiên hạ, nên chức Nguyên soái phải được được tuyên bố long trọng như thế.

III) Gia thế : Chẳng phải người Thanh Hóa !

Ông Lưu Nhân Chú tên tự là Ông Sĩ , người xã An-thuận, huyện Đại Từ , Thái nguyên.

Ông lúc trẻ nhà nghèo, làm nghề buôn bán để sinh sống.

Sau Ông vào Lam Sơn theo Thái Tổ _từ trước khi vua khởi nghĩa.

Nhận xét : ông chẳng phải người Thanh Hóa !

Tôi đưa ra nhận xét này, bởi vì cách đây mấy ngày, tôi đọc trên Internet , một số bài viết chưởi vua Lê : họ chưởi sang các võ tướng Lam Sơn công thần nhà Lê, xem các danh tướng này là ngu ngốc chẳng biết gì và gọi là ‘‘đám người Thanh’’. Thật là kinh khủng ! :

_nếu không có ‘‘đám người Thanh’’ này, hiện giờ chúng ta đang nói tiếng Tàu, tự xưng là con dân nhà Hán !

_họ có đầu óc kỳ thị địa phương quá mức

_họ có đầu óc kỳ thị các võ tướng quá mức

Nhưng nhờ vậy, mà tôi mới hiểu tại sao sử sách lại chép ông Phạm văn Xảo bị nghi ngờ vì ‘‘là người Kinh Lộ’’. Té ra, chỉ là nói chuyện kỳ thị địa phương ! (Tôi không có đầu óc kỳ thị địa phương, nên hoàn toàn không hiểu , do đó mấy bài viết về Phạm văn Xảo, tôi không hề nói đến chuyện ‘‘là người Kinh Lộ’’ ấy).

Nhắc lại, ĐVSKTT đã bị sửa đổi, mục đích là vu khống vị đại anh hùng , vua Lê Thái Tổ. Chuyện ‘‘Phạm văn Xảo bị nghi ngờ vì là người Kinh Lộ’’ được chép trong quyển 11 (chớ chẳng phải quyển 10, quyển 10 hoàn toàn không nói gì về vụ án Phạm văn Xảo ).

Đây là họ lấy đầu óc tầm thường mà đo lòng người quân tử ! Vua Lê Thái Tổ là bậc đại anh hùng, chẳng bao giờ kỳ thị địa phương !

Ông Lưu Nhân Chú cũng là người Kinh Lộ, lại sát với Vĩnh phúc của Trần Nguyên Hãn mà vẫn được tin dùng. Nguyễn Trãi cũng là người Kinh Lộ lại là bà con thân thuộc của Trần Nguyên Hãn . Còn công thần Bùi Quốc Hưng, văn ban đệ nhị công thần, cũng chẳng phải người Thanh Hóa . . .

Ông Lưu Nhân Chú là quyền cao chức trọng nhất triều Lê Thái Tổ,chẳng phải người Thanh Hóa ! .

IV) Sư thừa ?

Rất tiếc chúng ta không biết Sư thừa của ông như thế nào? Ông học ai, ở đâu mà trở thành một thân võ nghệ cao cường , lược thao gồm đủ ?

Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là trang sử oai hùng nhất của dân tộc , cuộc đấu tranh gian khổ nhất. Oái ăm thay ! vị đại anh hùng là vua Lê Thái Tổ hiện nay bị người đời chưởi bới thậm tệ, còn những anh hùng như ông Lưu Nhân Chú thì thiên hạ hầu như chẳng biết là ai.

Tôi nhấn mạnh đến sư thừa ; vì lẽ dễ hiểu là con người ta dẫu thông minh tuyệt thế cũng cần học, tu luyện mới thành. Huống chi , học võ nghệ lại cần phải có thầy. Người võ biền muốn học lược thao cũng rất khó.

Chính những điều này, chúng ta cần biết vì về phương diện văn hóa rất quan trọng.

Một số tướng lãnh Lam Sơn có sư thừa rõ ràng . Như ông Nguyễn Xí theo vua Lê Thái Tổ từ năm 9 tuổi : ta có thể hiểu rằng võ nghệ lược thao của ông Nguyễn Xí là do chính vua Lê Thái Tổ truyền dạy.

V) Dự hội thề Lũng nhai (1416)

Năm 1416, ông Lưu Nhân Chú ở trong số 18 người cùng dự Hội thề Lũng Nhai với vua Lê , thề cùng nhau đánh đuổi quân Minh xâm lược , cùng chia sẻ gian nguy, hạnh phúc.

Theo Hoàng Xuân Hãn thì lời thề đó như sau:

{{

Nay ở nước tôi, tôi phụ đạo Lê Lợi đứng đầu với 18 người từ Lê Lai đến Trương Chiến, tuy sinh khác họ, quê quán xa cách nhưng kết nghĩa cùng nhau, xem nhau như cành liền chung một tổ. Tuy phần vinh hiển có khác nhau, nhưng nguyện đem tình đối xử với nhau như người không khác họ.
Nếu có bè đảng nào, vì muốn xâm tiếm, tỏ vẻ xem chừng sắp vượt cửa vào để làm hại, thì:Ví bằng chúng tôi đây, Lê Lợi với 18 người từ Lê Lai đến Trương Chiến, có đều hiệp lực đồng tâm chống giữ địa phương để làng xóm được yên; nếu chúng tôi sống chết cùng nhau không quên lời thề ước, thì chúng tôi cúi xin Trời, Đất và các vị thần linh chứng giám cho, ban xuống trăm điều lành, cho từ thân đến nhà, dòng dõi, con cháu đều được yên lành để đời đời hưởng lộc Trời .Ví bằng Lê Lợi với 18 người từ Lê Lai đến Trương Chiến lại ra ý đổi đường, tìm sướng hiện thời, mập mờ sao lãng, không chịu đồng tâm, bỏ quên lời thề ước, thì chúng tôi cúi xin Trời, Đất và các vị Thần linh phát xuống trăm tai, cho từ thân đến nhà, dòng dõi, con cháu đều chịu giết sạch, đúng với luật Trời .Kính cẩn tâu trình.}}

Dự hội thề Lũng nhai, gồm những ai ? Vấn đề hiện nay còn nhiều tranh cãi ; Một số người chắc chắn có dự, như ông Lưu Nhân Chú _vì còn có chế văn của vua xác nhận. Tiếc thay, nước ta sau cơn đại biến Mạc Đang Dung, ngay một sự kiện quan trọng như ‘’hội thề Lũng nhai’’, chúng ta cũng chẳng biết được rõ ràng.

VI) Công lao gian khổ 10 năm

Theo vua từ trước khi vua khởi nghĩa, ông Lưu Nhân Chú có công lao chiến đấu gian khổ 10 năm.

Hai năm đầu cực kỳ gian khổ .

Ba năm sau, tình hình đã khả quan hơn.

Vua có tóm tắt công lao 5 năm đầu trong bài chế văn phong chức tể tướng :

{{

Linh Sơn đói khổ mấy tuần đắn đo trong bụng

Ai Lao muôn phần vất vả chẳng nghĩ đến mình

}}

( như vậy là ông có qua Ai Lao thương thuyết ?)

Ở mỗi trận đánh, vua Lê Thái Tổ đều giảng binh pháp cho tướng sĩ, do đó sau 5 năm rất nhiều tướng võ biền (chỉ giỏi võ) cũng hiểu lược thao.

Ta biết rõ hơn việc làm của ông Lưu Nhân Chú từ năm thứ sáu.

VII) Đánh giặc ở Bồ Đằng, Khả Lưu, năm Giáp Thìn

Dùng kế sách Lê Chích, vua Lê Thái Tổ đem đại quân đánh Nghệ An, năm Giáp Thìn (1424).

Trên đường hành quân , ta bị địch kéo đến đánh, hai mặt trước sau ở nhiều chặng. Như mọi lần , vua Lê dùng mưu mai phục thần kỳ, phá tan địch, thu phục nhiều hàng binh.

Nổi tiếng nhất trong chiến dịch này là trận đánh giặc ở Bồ đằng, Khả Lưu. Trong hai trận này, ông Lưu Nhân Chú xung phong hãm trận, lập nên công lớn.

Vua có ghi công lao này trong bài chế văn phong chức tể tướng.

VIII) Đánh vỡ thành Tây Đô , cho giặc . . . vỡ mật

Khi vua Lê Thái Tổ đang vây thành Nghệ An, ông Lưu Nhân Chú , cùng các tướng, được củ đi đánh úp thành Tây Đô . Thành vỡ, khi giặc chỉnh đốn lại được đội ngũ thì ta lui quân ; rồi vây thành.

Trong chiến dịch này , mục đích của vua không phải là chiếm thành, vì :

_thành kiên cố

_còn đông quân, có thể có 5 vạn quân

_có nhiều tinh binh.

Mục đích là : Đánh vỡ thành Tây Đô , cho giặc . . . vỡ mật. Từ khi vua khởi nghĩa , đám quân chủ lực uy hiếp nghĩa quân, chính là từ thành Tây Đô và ta chưa hề đánh thành Tây Đô. Nay đánh một trận ; cho giặc khiếp, thế là ta vây thành. (Thường là vua ta thắng một trận oanh liệt rồi mới vây thành.)

Ông Lưu Nhân Chú được phong Thông hầu, sau trận này.

IX) Kinh lược Trường Yên, Thiên Trường, Tân Hưng, Kiến Xương vv

Mùa thu năm Bính ngọ (1426) , vua Lê Thái Tổ đang vây Nghệ An , sai ông Lưu Nhân Chú cùng các tướng Bùi Bị, Lê Sát, Lê Khuyển, Lê Nanh mang quân ra lộ Trường Yên, Thiên Trường, Tân Hưng, Kiến Xương, để chặn đường về của Phương Chính , Lý An.

Sau khi đã chiếm được đất, liền chia quân đóng giữ các nơi; Ông Lưu Nhân Chú, Bùi Bị cùng với Lê Bồi, Lê Vị Tẩu, dẫn 2.000 quân Thanh Hóa và một con voi, đi chiêu mộ nhân dân các xứ: Khoái Châu, Bắc Giang và Lạng Giang, rồi đóng quân giữ các nơi hiểm yếu, để ngăn chặn quân cứu viện từ tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây.

Năm 1427, ông trở thành nguyên soái như đã nói ở trên.

[Còn Tiếp]

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi)

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, sử quan triều Nguyễn

Hoàng Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái