Giải đáp nghi án Nguyễn Trãi_-_Trần Nguyên Hãn (Nghi án : Trần Nguyên Hãn là em cô cậu của Nguyễn Trãi hay là cháu Nguyễn T

Giải đáp nghi án Nguyễn Trãi_-_Trần Nguyên Hãn (Nghi án : Trần Nguyên Hãn là em cô cậu của Nguyễn Trãi hay là cháu Nguyễn Trãi ?)

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I) Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Trãi đầu quân năm 1423

II) Vua Lê Thái Tổ bắt Trần Nguyên Hãn là rất đúng là phải đạo

III) Vua Lê Thái Tổ vẫn tin dùng Nguyễn Trãi

IV) Sử sách : Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn là anh em cô cậu

V) Trang Nhà Gia phả : Trần Nguyên Hãn là cháu Nguyễn Trãi

VI) Sự kiện : Nguyễn Trãi hơn Trần Nguyên Hãn 10 tuổi

VII) Sự kiện : bà Trần thị Thái đứng thứ ba trong gia đình 11 người con

VIII) Sự kiện : bà Trần thị Thái là trưởng nữ trong gia đình 11 người con

IX) Trần Thúc Quỳnh là em của bà Trần thị Thái

X) Thứ tự trong gia đình (Mộng Dữ, Thúc Dao, thị Thái, thị Thai , Thúc Quỳnh . . .)

XI) Sự kiện : Trần Nguyên Đán hơn Trần Nguyên Hãn 64 tuổi

XII) Trần Thúc Quỳnh chẳng thể là ông nội của Trần Nguyên Hãn

XIII) Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn là anh em cô cậu

__________________________________________

TTQ = Trần Thúc Quỳnh

TtT = Trần thị Thái

BHDSL = Băng Hồ di sự lục

NT = Nguyễn Trãi

TNĐ =TND = Trần Nguyên Đán

TNH = Trần Nguyên Hãn

ĐVSKTT = Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

ĐVTS = Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

KTTX = Kim Thiền thoát xác = Kế ‘Kim Thiền thoát xác’

I) Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Trãi đầu quân năm 1423

Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Trãi đầu quân Lam Sơn, cùng một lượt. Ta có thể xác định được rằng họ đầu quân năm 1423, ở Lỗi giang, bằng cách xác định rằng Nguyễn Trãi đến đầu quân năm 1423. Tôi đã viết hai loạt bài về vụ này :

_-loạt bài Lỗi giang :

35) Nguyễn Trãi không có dự hội thề Lũng Nhai

( Nguyễn Trãi đến đầu quân năm 1423 , ở Lỗi giang )

40) Nguyễn Trãi không có dự hội thề Lũng Nhai 2

( Nguyễn Trãi đến đầu quân năm 1423 , ở Lỗi giang 2 )

46) Nguyễn Trãi không có dự hội thề Lũng Nhai (1416) 3

( Nguyễn Trãi đến đầu quân năm 1423 , ở Lỗi giang 3)

( Đại thắng Sách Khôi (1-1423) mở được thông lộ từ Kinh Lộ vào Lỗi Giang, Thanh Hóa; do đó Nguyễn Trãi có thể đến đầu quân )

_-loạt bài Việt Kiều :

53) Nguyễn Trãi là Việt Kiều lưu vong bên Tàu (1408-1422)

( Hoàng Phúc cứu mạng được Nguyễn Trãi, nhưng phải giải Nguyễn Trãi về Tàu Có Bằng chứng rằng Nguyễn Trãi ở trại tị nạn ở Nam Kinh )

60) Nguyễn Trãi là Việt Kiều lưu vong bên Tàu (1408-1422) 2

( Những nơi Nguyễn Trãi đã đến , ở Trung Hoa: Nam Kinh, Thái Thạch, Tầm Châu, Bình Nam, Ngô Châu, Quảng Tây, Thiều Châu, Giang Tây . . . )

63) Nguyễn Trãi là Việt Kiều lưu vong bên Tàu (1408-1422) 3

( Nguyễn Trãi đã đến: Nam Kinh, Thái Thạch, Bình Nam, Quảng Tây, Quảng Đông, Giang Tây, Thiểm Tây, Đại Lĩnh, Tĩnh An . . . )

II) Vua Lê Thái Tổ bắt Trần Nguyên Hãn là rất đúng là phải đạo

Vua Lê Thái Tổ bắt Trần Nguyên Hãn vào năm 1429 :

37) Vua Lê Thái Tổ bắt Trần Nguyên Hãn là rất đúng là phải đạo

( Ngay thời buổi này, Trần Nguyên Hãn cũng bị bắt mà thôi )

42) Vua Lê Thái Tổ bắt Trần Nguyên Hãn là rất đúng là phải đạo 2

( Ngay thời buổi này, Trần Nguyên Hãn cũng bị bắt mà thôi 2 )

III) Vua Lê Thái Tổ vẫn tin dùng Nguyễn Trãi

Vua Lê Thái Tổ rất nhân từ và anh minh: vẫn tin dùng Nguyễn Trãi . Sự nhân từ và anh minh này khó có được thời xưa, ngược hẳn với hành vi tàn nhẫn, ‘nhổ cỏ tận gốc’ của nhà Trần.

67) Cần tách rời Nguyễn Trãi và Trần Nguyên Hãn !

( Trần Nguyên Hãn bị Vua Lê Thái Tổ bắt năm 1429; trong khoảng thời gian 1428-1432, Nguyễn Trãi đã được thăng 3 cấp đại phu ; làm Vinh lộc đại phu )

IV) Sử sách : Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn là anh em cô cậu

Sử sách chép rằng Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn là anh em cô cậu : NT là con bà Trần thị Thái, là cháu ngoại TND, còn Trần Nguyên Hãn là cháu nội TND

V) Trang Nhà Gia phả : Trần Nguyên Hãn là cháu Nguyễn Trãi

Theo Trang Nhà Việt nam Gia phả thì Trần Nguyên Hãn là cháu Nguyễn Trãi, gọi NT bằng bác họ. Theo Trang Nhà này thì Trần Nguyên Hãn là cháu nội của Trần Thúc Quỳnh, TTQ là con TND.

VI) Sự kiện : Nguyễn Trãi hơn Trần Nguyên Hãn 10 tuổi

Sự kiện : Nguyễn Trãi sinh năm 1380, hơn Trần Nguyên Hãn, sinh năm 1390, 10 tuổi

VII) Sự kiện : bà Trần thị Thái đứng thứ ba trong gia đình 11 người con

Trong BHDSL, NT nói rằng bà Trần thị Thái, mẹ của ông, là con thứ ba của TND, trong gia đình 11 người con

VIII) Sự kiện : bà Trần thị Thái là trưởng nữ trong gia đình 11 người con

ĐVSKTT viết về những sự kiện trong năm 1385, có ghi rằng : bà Trần thị Thái là trưởng nữ và là chị của Trần thị Thai cả hai đều bị thầy học dụ dỗ, bà Thái bị Nguyễn Phi Khanh, còn bà Thai bị Nguyễn Hán Anh. Trước sự đã rồi TND gả hai con gái cho 2 thầy học. Chuyện này được kể ra để giải thích tại sao Nghệ Tông không cho Nguyễn Phi Khanh làm quan (Năm 1384, Nghệ Tông có mở khoa thi Tiến sĩ)

Vì NT sinh năm 1380, nên chuyện này xảy ra vào năm 1379-1380, và bà Thái lúc ấy chỉ khoảng 17 tuổi (thời xưa, con gái chưa chồng thì tối đa là 17 tuổi) , bà Thai 16-17 tuổi ( TND có thể có nhiều vợ, nên hai chị em có thể đồng tuổi)

Phối hợp với Phần VII , ta có :

bà Trần thị Thái, mẹ của NT, là con thứ ba của Trần Nguyên Đán, trong gia đình 11 người con, là trưởng nữ ,là chị của Trần thị Thai

bà Trần thị Thái có hai người anh

Trần thị Thai là người sinh kế tiếp bà Trần thị Thái (vì chẳng lẽ Nguyễn Hán Anh lại dụ dỗ gái dưới 16 tuổi sao ?)

IX) Trần Thúc Quỳnh là em của bà Trần thị Thái

a) Ta biết rằng ba anh em Trần Thúc Dao làm quan cho Hồ Quí Ly

=== ĐVSKTT:

Nguyên Đán tính chuyện thông gia để mong tránh mối họa sau này, đem con là Mộng Dữ gửi gắm Quý Ly, Quý Ly đem công chúa Hoàng Trung là con gái của cố tôn thất Nhân Vinh gả cho Dữ . Sau Quý Ly trị nước, lấy Mộng Dữ làm Đông cung phán thủ, em Mộng Dữ là Thúc Dao và Thúc Quỳnh làm tướng quân, con cháu Nguyên Đán đều tránh được nạn.====

Theo đoạn văn trên,

_-Ba anh em họ Trần : Mộng Dữ, Thúc Dao và Thúc Quỳnh làm quan cho Hồ Quí Ly

_-Thứ tự anh em của họ là : Trần Mộng Dữ, Trần Thúc Dao và Trần Thúc Quỳnh

b) Vì TTQ là em của Trần Mộng Dữ, Trần Thúc Dao và vì bà Trần thị Thái đứng thứ ba, cho nên

Trần Thúc Quỳnh là em của bà Trần thị Thái

X) Thứ tự trong gia đình (Mộng Dữ, Thúc Dao, thị Thái, thị Thai , Thúc Quỳnh . . .)

Thứ tự trong gia đình TND (Mộng Dữ, Thúc Dao, thị Thái, thị Thai , Thúc Quỳnh . . .) có thể liệt vào những trường hợp sau :

a) Mộng Dữ, Thúc Dao là hai người lớn nhất :

Mộng Dữ, Thúc Dao, thị Thái, thị Thai , . ., Thúc Quỳnh, . . .

b) Mộng Dữ là trưởng, Thúc Dao là em của thị Thái, thị Thai:

Mộng Dữ, x2, thị Thái, thị Thai , . . ., Thúc Dao, . ., Thúc Quỳnh, . . .

(x2 là người thứ hai, không rõ tên)

c) Mộng Dữ là thứ hai, Thúc Dao là em của thị Thái, thị Thai:

x1, Mộng Dữ, thị Thái, thị Thai , . . ., Thúc Dao, . ., Thúc Quỳnh, . . .

(x1 là trưởng, không rõ tên)

d) Mộng Dữ, Thúc Dao là em của thị Thái, thị Thai:

x1, x2, thị Thái, thị Thai , . . ., Mộng Dữ, . . ., Thúc Dao, . ., Thúc Quỳnh, . . .

(x1, x2 là trưởng và thứ hai, không rõ tên)

Trong cả 4 trường hợp a, b, c, d kể trên Thúc Quỳnh là em của bà Thái và đứng thứ 5-11 trong gia đình

Do đó, Thúc Quỳnh kém bà Thái ít nhất 1 tuổi , tính trung bình thì kém bà Thái khoảng 6 tuổi.

Tức là vào năm 1380 , Thúc Quỳnh 11-17 tuổi

XI) Sự kiện : Trần Nguyên Đán hơn Trần Nguyên Hãn 64 tuổi

Trần Nguyên Đán mất năm 1390, TNH sinh năm 1390

BHDSL : Trần Nguyên Đán thọ 65 tuổi

Do đó, Trần Nguyên Đán hơn Trần Nguyên Hãn 64 tuổi

Với sự khác biệt 64 tuổi này, Trần Nguyên Đán có lẽ là ông nội Trần Nguyên Hãn thì đúng hơn là ông cố

Ta có thể nói rằng Trần Nguyên Đán chỉ có thể là ông cố của Trần Nguyên Hãn, nếu :

_-ông nội của Trần Nguyên Hãn phải là một trong hai người con lớn của TND và vị này phải có con rất sớm

_-cha của Trần Nguyên Hãn cũng phải có con rất sớm

XII) Trần Thúc Quỳnh chẳng thể là ông nội của Trần Nguyên Hãn

Như đã nói ở trên (phần X), vào năm 1380 , Thúc Quỳnh 11-17 tuổi , tối đa là 17 tuổi ; vào năm 1390 , Thúc Quỳnh 21-27 tuổi :Trần Thúc Quỳnh chẳng thể là ông nội của Trần Nguyên Hãn, sinh năm1390

Tính toán theo phần XI), Trần Thúc Quỳnh chẳng thể là ông nội của Trần Nguyên Hãn vì chẳng phải là trưởng hoặc thứ hai.

Trần Thúc Quỳnh chẳng thể là ông nội của Trần Nguyên Hãn , là cha của Trần Nguyên Hãn thì có lý hơn nhiều

XIII) Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn là anh em cô cậu

a) Kết

Vì Trần Thúc Quỳnh chẳng thể là ông nội của Trần Nguyên Hãn , là cha của Trần Nguyên Hãn thì có lý hơn nhiều

Cho nên,

Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn là anh em cô cậu

b) Như vậy, gia phả (của họ Trần đã đăng trên Trang Nhà Việt nam Gia phả) đã viết sai ?

Cũng có thể lắm :

_-gia phả có thể không chính xác: có khi chẳng được ghi chép từng đời, vài đời sau mới ghi lại thì có thể không chính xác

_-Trần Quốc Duy còn rất nhỏ tuổi khi bị giải về kinh, những điều ông biết được về gia thế đều do bà mẹ kể lại hoặc do người ngoài kể lại : có thể không chính xác. Các người con khác của TNH , lẩn trốn nhiều nơi, cũng chưa chắc rõ từng chi tiết về gia thế. Trần Nguyên Hãn, có lẽ đã dùng kế KTTX, chắc cũng chẳng liên lạc với các con, vì e gây hệ lụy cho họ.

_-Dòng dõi Trần Quốc Duy có liên lạc với Dòng dõi NT, để tìm hiểu về gia phả, không? Có thể là không :

Trần Nguyên Hãn bị xem là phản nghịch, còn Nguyễn Trãi là Khai quốc công thần (trừ khoảng thời gian 22 năm sau khi vua Lê Thái Tông băng), hai dòng họ có thể xa cách nhau (Vua Lê Nhân Tông đại xá, TNH được đại xá không có nghĩa là hết bị xem là phản nghịch)

vả lại , vì NT bị tru di, nên Dòng dõi NT có lẽ cũng chẳng rõ sự việc (Nguyễn Anh Vũ không rõ sự việc)

// viết xong vào tháng 8, sẽ đăng ngày 15-9-2009 //

* Lê Anh Chí *.

_____________

Sách tham khảo

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Sử quan đời Trần và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)

Đại Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn

Lam Sơn Thực Lục, Nguyễn Trãi viết theo lời kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi)

Bình Ngô Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ

Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận, Lê Tung

Việt sử Tiêu án, Ngô Thì Sĩ

Dư Địa Chí, Nguyễn Trãi(bị sửa đổi)