Giải đáp nghi án TrạngTŕnh_TrạngBùng
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
I) Lược Sử Trạng Tŕnh
II) Lược Sử Trạng Bùng
III) Nghi Án
TrạngTŕnh-TrạngBùng : cùng mẹ ?
IV) Đáp Án : chẳng thể cùng
mẹ !
V) Tại sao có truyền thuyết hai
Trạng cùng mẹ ?
VI) Câu hỏi : Trạng Tŕnh và
Lương Hữu Khánh xưng hô ra sao ?
__________________________________________
I) Lược Sử Trạng Tŕnh
Trạng Tŕnh Nguyễn bỉnh Khiêm
(1491 - 1585), người làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại,
tỉnh Hải Dương,tên là Văn Đạt, sau
đổi thành Bỉnh Khiêm, tự là Hanh Phu , hiệu là
Bạch Vân cư sĩ. Về già được học tṛ
tôn làm Tuyết Giang Phu Tử.
Trạng nguyên,khoa Ất mùi 1535
Thượng Thư , Thái Phó, Tŕnh
Quốc Công.
Được gọi là Trạng
Tŕnh, v́ ông đỗ Trạng nguyên,lại được
phong làm Tŕnh Tuyền Hầu, rồi Tŕnh Quốc Công.
C̣n hai tập thơ "Bạch vân Am
thi tập'' (chữ Hán) và '' Bạch Vân quốc ngữ Thi''
(chữ Nôm) . Theo Lê quư Đôn và Phan huy Chú, thơ của
Trạng Tŕnh có gần 1000 bài nay đă thất lạc
gần hết.
Nổi danh về bói toán,
được bí truyền của Bảng Nhăn Lương
Đắc Bằng. Có Sấm Trạng Tŕnh để
đời.Thọ 95 tuổi.
II) Lược Sử Trạng Bùng
Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan (1528-1613)
làng Phùng Xá (Bùng),
huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây.
Tự Hoằng Phu,
hiệu Nghị Trai.
Học tṛ Trạng Tŕnh,
bỏ đất nhà Mạc vào Thanh Hóa giúp nhà Lê.
Đỗ Hoàng Giáp năm 1580. Ông làm
quan rồi mới đi thi.
Đi sứ ứng
đối xuất sắc, được vua Minh đặc cách phong làmTrạng Nguyên. Mặc dù ông không đỗ Trạng nhưng người đời gọi ông
là Trạng Bùng
Hộ Bộ
Thượng thư, Quốc Tử Giám
Tế Tửu , Mai quận công.
Được tôn làm Tổ
sư nghề dệt the lụa ở Xứ Đoài (Sơn
Tây) Hàng dệt mang thương hiệu Bùng nổi tiếng
một thời. Chính ông đă có công đem cây ngô và vừng
về quê dạy cho dân làng.
Mai Lĩnh sứ Hoa thi tập, Ngôn chí
thi tập.
Có ngâm vịnh ứng đối
với Liễu Hạnh công-chúa.
Thọ 86 tuổi, được truy
tặng Thái Tể, phong phúc thần.
III) Nghi Án
TrạngTŕnh-TrạngBùng : cùng mẹ ?
Tục truyền về Nghi Án
TrạngTŕnh-TrạngBùng:
Mẹ TrạngTŕnh là Từ Thục
phu nhân họ Nhữ, nguyên là con gái hộ bộ thượng
thư Nhữ văn Lan, ở làng An Tử, huyện Tiên
Minh. Bà thông kinh sử, giỏi văn chương, mà
lại tinh nghề tướng số. Bà kén chồng
đến ngoài hai mươi tuổi thấy ông Văn
Định có tướng sinh quí tử mới lấy.
Về sau, lại gặp một chàng trẻ tuổi đi
qua bến Hà, ngạc nhiên nói rằng: "Tiếc thay ! Khi
trước không gặp người này! " Hỏi ra th́
người đó là Mạc Đăng Dung.
Một khi Văn Định ẵm
TrạngTŕnh trên tay, bỗng dưng TrạngTŕnh nói rằng
"Mặt trời mọc phương Đông". Văn
Định lấy làm kỳ dị. Đến năm ông
lên bốn tuổi, phu nhân dậy ông học chính văn trong
kinh truyện dậy đến đâu thuộc ḷng
đến đấy.
Một bữa, phu nhân đi vắng,
Văn Định kéo một cái dây đùa với con,
rồi ngâm đùa một câu rằng: "Nguyệt treo cung,
nguyệt treo cung". Đương đọc dở dang
th́ Bỉnh Khiêm tiếp: "Vén tay tiên hốt hốt
rung". Văn Định thấy con thông minh, mừng
lắm, về khoe tài với phu nhân. Phu nhân nói rằng:
"Mặt trăng là phận bày tôi, sao ông lại dậy
con điều ấy?" Văn Định thẹn tḥ xin
chịu lỗi, nhưng bà ấy vẫn c̣n căm tức,
bỏ đi, nhất định không ở đấy
nữa.
Tục truyền bà bỏ ông Văn
Định lên Sơn Tây, lấy chồng khác sinh ra ông Phùng
Khắc Khoan.
Nghi Án : TrạngTŕnh-TrạngBùng có
phải là cùng mẹ ?
IV) Đáp Án : chẳng thể cùng
mẹ !
Đáp Án : hai Trạng chẳng
thể nào cùng mẹ !
Lư do rất giản dị, đó là
tuổi tác :
1) Mẹ Trạng Tŕnh kén chồng
đến ngoài hai mươi tuổi thấy ông Văn
Định có tướng sinh quí tử mới
lấy.Nghĩa là lúc lấy chồng bà khoảng 24-28
tuổi. Đúng luật th́ 28 tuổi ( nói ‘ngoài hai
mươi tuổi’ th́ là vậy _sách vở phải
viết như vậy, để tránh cho phụ nữ
tiếng ‘gái già’) , nhưng thôi tính giảm thiểu đi,
cho bà lấy chồng năm 24 tuổi. Năm sau, Trạng
Tŕnh chào đời, tức là lúc đó bà (ít nhất) 25
tuổi
2) Trạng Tŕnh sinh năm 1491,
Trạng Bùng sinh năm 1528 : Trạng Tŕnh hơn Trạng
Bùng 37 tuổi ! Vậy nếu mẹ Trạng Tŕnh sinh
Trạng Bùng th́ lúc đó bà phải : 25 + 37 = 62 tuổi ! ( ít
nhất 62 tuổi)
Chẳng thể nào
được !
Nói một cách chắc ăn
hơn : xác suất 99,999% là hai Trạng không thể nào
cùng một mẹ ruột sinh ra !
( Năm sinh của hai người
đúng đó : khi Trạng Tŕnh 45 tuổi thi
tiến-sĩ th́ vào thời Mạc Đăng Doanh
(đầu nhà Mạc) , khi Trạng Bùng vào khoảng
tuổi đó, th́ nhà Lê bắt đầu quật khởi
lên lại, nhà Mạc sắp mất : tức là cách nhau
khoảng 40 năm !)
Đáp Án : hai Trạng chẳng
thể cùng mẹ !
V) Tại sao có truyền thuyết hai
Trạng cùng mẹ ?
Tại sao có truyền thuyết hai
Trạng cùng mẹ ? _Tôi đoán rằng : v́ thiên
hạ thấy hai Trạng xưng hô là anh em, thay v́ thầy
tṛ. Giả thuyết 2 của tôi : mẹ của hai
Trạng là chị em ( chị em th́ có thể cách xa nhau 40
tuổi, chỉ cần ông ngoại của TrạngTŕnh có
hai vợ ). Giả thuyết 3 của tôi : hai chị em
bà này cùng lấy cha Phùng Khắc Khoan , do
đó Phùng
Khắc Khoan cũng gọi mẹ Trạng Tŕnh là
mẹ.
Vậy th́, hai Trạng là anh em con d́,
chớ không phải anh em cùng mẹ.
Giả thuyết này có cơ sở
v́ : nghề thuật số bí truyền , Trạng Tŕnh
chỉ truyền cho Trạng Bùng và Lương Hữu Khánh
mà thôi. Lương Hữu Khánh là con ông Lương
Đắc Bằng, thầy Trạng Tŕnh ; c̣n Trạng
Bùng là bà con thân thiết.
VI) Câu hỏi : Trạng Tŕnh và
Lương Hữu Khánh xưng hô ra sao ?
Nhân nói về việc xưng hô ở
trên, hỏi :Trạng Tŕnh và Lương Hữu Khánh
xưng hô ra sao ?
Vấn đề là thế này :
Lương Hữu Khánh là con ông Lương Đắc
Bằng, thầy Trạng Tŕnh. Vậy, Lương Hữu
Khánh là đồng vai vế với Trạng. Đúng
luật, Lương Hữu Khánh là sư đệ của
Trạng Tŕnh chớ chẳng phải là học tṛ.
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Sách tham khảo
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê
Lịch
triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Các nhà
khoa bảng Việt nam, chủ biên Ngô Đức Thọ
Việt
Nam Văn Học Sử Yếu, Dương Quảng Hàm
Trang
Nhà Lê Anh Chí
-------------------------------------
* Trang Chính * Văn
Học * Thơ *
-------------------------------------
* Bài
mới Trang LêAnhChí * Bài
mới Kiến Tánh *
----------------------------------------------------
* Nối kết Phật Pháp * Lê
Gia * Nối kết
Văn Học *
----------------------------------------------------